سینماروزان/فهیمه پناه آذر: اظهارات محمد متوسلانی -سینماگری که سالها پیش و به واسطه همسرش میهن بهرامی رایت اقتباس سینمایی رمان سووشون را از سیمین دانشور دریافت کرده بود- درباره بی اطلاعی از چگونگی تولید فیلم-سریال سووشون(اینجا را بخوانید) با واکنش تهیه‌کننده این پروژه مواجه شد.

#محمدحسین_قاسمی تهیه‌کننده فیلم-سریال سووشون با اعلام اینکه رایت رمان را از دخترخوانده سیمین دریافت کرده به روزنامه همشهری گفت: سیمین دانشور دخترخوانده و خواهرزاده‌ای دارند که وارث مرحوم دانشور بوده است. ما اجازه ساخت و خرید از این تالیف را با وی داشتیم و قرارداد هم با او امضا شده است.

قاسمی ادامه داد: تمام قراردادها که برای تولید فیلم‌های اقتباسی بسته می‌شود نهایتا تا ده سال اعتبار دارد و اگر این زمان بگذرد صاحب یا وارث می‌تواند قرارداد جدیدی را ببندد. محمد متوسلانی هم آن زمان-میانه دهه شصت-قرارداد تولید فیلم را بستند اما ساخت فیلم میسر نشد. به همین دلیل فیلمسازان و دیگر کارگردانان می‌توانند قراردادهای جدید خود را داشته باشند.

گفتنی است لیلی ریاحی خواهرزاده و دخترخوانده سیمین دانشور متولد سال ۱۳۲۷ بود که مهر امسال فوت شد.

سینماروزان: سالها پیش و در زمان حیات سیمین دانشور، این محمد متوسلانی بود که طی تعاملاتی با دانشور، امتیاز اقتباس از رمان “سووشون” را دریافت کرد.

انتشار خبر اقتباس تلویزیونی از رمان دانشور توسط یک جوان گمنام با واکنش محمد متوسلانی مواجه شد.

متوسلانی با بیان اینکه مدتها قبل حقوق اقتباس “سووشون” را از سیمین دانشور دریافت کرده بود به سینماروزان گفت: من رضایت دانشور را گرفته بودم و با ایشان تعاملاتی مفید بر سر اقتباس انجام دادم و رضایت نامبرده هم در تمام مراحل اقتباس جلب شده بود ولی در نهایت حمایت مالی از تولید صورت نگرفت و تولید به نتیجه نرسید.

متوسلانی در پاسخ به اینکه واسپاری تولید چنین اقتباس‌هایی به افراد کم‌تجربه، خطرناک نیست اظهار داشت: فرد بی‌تجربه با کم‌تجربه تفاوت دارد و مهم، رعایت استانداردهای مکفی در چنین اقتباس‌هایی است. گاهی از یک جوان، محصولی را می‌بینید که فردی بعد از سالها تجربه نمی‌تواند بدان برسد. مساله اصلی، داشتن درکی متعالی از منبع اقتباس و آگاهی از اصول اقتباس است.

این کارگردان با بیان اینکه “بهتر انجام دادن کار باید ملاک واگذاری چنین پروژه‌هایی باشد” خاطرنشان ساخت: من چون از نزدیک با دانشور کار می‌کردم خیلی راحت می‌توانستم عناصر مطلوب طرفین را در اقتباس ایجاد کنم و هدف نهایی‌ام که ایجاد محصول استاندارد و مخاطب‌پسند است را در فیلمنامه لحاظ کنم و علیرغم رضایت دانشور متاسفانه تامین سرمایه انجام نشد و کار به سرانجام نرسید و من هم امتیاز اقتباس را به خود دانشور پس دادم.

سینماروزان: اینکه رسانه ملی به دنبال اقتباس تلویزیونی از رمان “سو وشون”سیمین دانشور است فی‌نفسه امری حسنه به شمار می‌رود که در صورت انجام درست می‌تواند راهی باشد برای گریز از تکرارمکررات سریال‌سازی.

با این حال اینکه خبر برسد نویسنده‌ای گمنام به نام نوشا عبدالله‌زاده در حال نگارش فیلمنامه اقتباسی سریال “سو و شون” است پرسش‌برانگیز است.

هرچند ذیل خبر این اقتباس، بر جایزه‌بگیری عبدالله‌زاده از جشنواره کودک تاکید شده ولی واقعیت این است که نه جشنواره کودک این سالها جشنواره مطرحی است و نه بخشی که عبدالله‌زاده از آن جایزه گرفته یعنی بخش اقتباسی، بخشی است که بتوان به‌واسطه آن عاقبت اقتباس از رمان سیمین دانشور را حدس زد.

اینکه این فیلمنامه‌نویس گفته حق اقتباس «سووشون» را از لیلی ریاحی، خواهرزاده و فرزندخوانده مرحوم دانشور دریافت کرده هم چندان نمی‌تواند خیال مخاطبان را از بابت محصول نهایی جمع کند. خیال وقتی راحت بود که در زمان حیات دانشور، حق اقتباس از شخص خودش گرفته می‌شد.

رفتن به سراغ مفاخر ادبی، آدابی دارد که اصلی‌ترین آنها سابقه غنی اقتباس‌کنندگان در حیطه هنرهای تصویری است و اگر این سابقه نباشد ممکن است ذهنیت مثبت مخاطب نسبت به منبع را تحت‌الشعاع قرار دهد‌. آیا درباره اقتباس از “سووشون” این حساسیت‌ها لحاظ شده است؟