سینماروزان: ادعای محمدرضا فرجی مدیرکل سینمای حرفه ای از شکوفایی سینمای ایران در سایه راه اندازی نزدیک به 19 پردیس تازه در تهران همان قدر کمیت گرایانه است که ابراز خرسندی مدیران سینما از افزایش آمار فروش متعاقب افزایش قیمت بلیت!

محمدصادق عابدینی در روزنامه اصولگرای “جوان” در تحلیلی بر سخنان فرجی هشدار داده که افزایش پردیس های سینمایی -در شرایطی که بخش عمده این پردیسها از آن یک جریان پخش و تولید است- نتیجه ای ندارد جز انحصاری شدن هرچه بیشتر فضای اکران و انزوای بیشتر سینمای مستقل.

متن گزارش “جوان” را بخوانید:

افزوده شدن ۱۹ پردیس سینمایی جدید به تعداد پردیس‌های سینمایی در تهران، رشد نامتقارن امکانات سینمایی در پایتخت را دامن زده است و فاصله میان توزیع متناسب امکانات فرهنگی در سطح کشور را بیشتر می‌کند، از سوی دیگر پردیس‌های ثروتمند نشان داده‌اند می‌توانند جریان اکران سینما را به سمت و سوی دلخواه خود متمایل سازند؛ اقدامی که تضعیف بیش از پیش تکالیف حاکمیتی وزارت ارشاد و سازمان سینمایی بر چرخه تولید و اکران سینما را در پی خواهد داشت.

پردیس‌های سینمایی در انفعال وزارت ارشاد در حال تبدیل شدن به قدرت اصلی تصمیم‌گیری در سینما هستند و مناسبات اکران را می چینند و این یک زنگ خطر بزرگ برای سینمای ایران است. محمدرضا فرجی، مدیر کل اداره سینمای حرفه‌ای سازمان سینمایی در مصاحبه‌ای از احداث ۱۹ پروژه فرهنگی در تهران خبر داد که با انجام آن ۹۴ سالن سینمایی به تعداد سالن‌های سینما در تهران افزوده می‌شود.

فرجی مدعی شد رشد روزافزون ساخت و ساز این پردیس‌ها باعث رونق اقتصادی و شکوفایی هنر سینما شده است. به طور کلی در سراسر کشور متقاضیان زیادی جهت احداث سینما وجود دارد که در لیست مربوط بعد از استان تهران استان‌های خراسان رضوی و اصفهان دارای بیشترین درخواست هستند.

به گفته فرجی، تهران اکنون دارای ۲۲ پردیس و مجتمع سینمایی با ۱۹۰ سالن سینماست. این تعداد سینما در تهران در حالی است که بیش از هزارو ۸۱ شهر فاقد سالن سینماست.

پردیس‌های سینمایی مجموعه تجاری و فرهنگی نوظهوری هستند که بخش قابل ملاحظه‌ای از فعالیت آن‌ها معطوف به فعالیت‌های تجاری می‌شود و بخش فرهنگی آن به صورت مکمل فعالیت تجاری و ضامن دریافت امتیاز‌ها و تسهیلات شهری است. پردیس‌ها اغلب بیش از چند سالن سینما دارند و به طور همزمان چند فیلم سینمایی را اکران می‌کنند. این مجموعه‌ها به دلیل توجیه اقتصادی به شدت مورد توجه سرمایه‌گذاران بخش ساختمان هستند. ساخت پردیس‌های سینمایی در کنار تضمین درآمدزایی برای سازندگان، عاملی بر تغییر ذائقه علاقه‌مندان به سینماست.

نقش‌آفرینی پردیس‌های سینمایی بر روند تولید و اکران سینما مسئله پنهانی نیست. وقتی مدیریت پردیس‌های خصوصی اغلب در دست یک جریان خاص تولید و پخش سینماست این پردیس‌ها عملاً تضمین‌کننده قدرت یک فرد از زمان ساخت تا اکران یک فیلم است؛ فردی که می‌تواند در قامت تهیه‌کننده مجوز ساخت و پروانه نمایش یک فیلم را بگیرد و در مقام سینمادار آن را اکران کند. طبیعیست که در این شرایط فقط آثار همان پخش کننده خاص مجال اکران می یابد و سینما و سینماگران مستقل روزبروز منزویتر میشوند.

پردیس‌های سینمایی اکنون در سینما‌های سرگروه نقش تعیین‌کننده‌ای دارند و در شورای صنفی نمایش نیز مالکان آن‌ها قدرت کاملی بر جریان اکران را دارند؛ خطری که می‌تواند باعث از بین رفتن قدرت نظارت سازمان سینمایی شود. در صورت تصویب شورای عالی اکران به زودی تغییراتی را در زمینه قوانین اکران در سینما شاهد خواهیم بود. از این به بعد پردیس‌های سینمایی مگامال، کوروش و باغ‌کتاب با دو فیلم و پردیس آزادی با یک فیلم به عنوان سرگروه‌های فیلم‌های سینمایی شناخته می‌شوند. همچنین تنها تهیه‌کنندگانی که با ۱۵سینما قرارداد اکران دارند، می‌توانند درخواست سرگروه داشتن را به سازمان سینمایی تحویل دهند. این تصمیم در صورت تصویب باعث افزایش قدرت سینماداران در حوزه تولید می‌شود و مافیای دارای دفاتر پخش و سینما‌های متعدد، تعیین‌کننده قطعی تولیدات در سینما خواهند بود. با این قوانین دفاتر پخش مستقل ضعیف‌تر و فیلم‌های متوسط، به حاشیه رانده می‌شوند و شاهد تولید فیلم‌های مبتذل بیشتری خواهیم بود. باید دید اعضای شورای عالی اکران به این تصمیمات تن می‌دهند یا نه؟ داروغه‌زاده، فرجی، امیریوسفی، هاشمی، شاهسواری، کیایی، اشرفی و همچنین سرتیپی و محمدی که صاحبان سینما‌های کوروش، شکوفه، اطلس، لوتوس مال، مگامال، زندگی و ایران‌مال هستند اعضای شورای عالی اکران را تشکیل می‌دهند.

مافیای اکران در سینما، چند سالی است که متولی اکران فیلم‌های کمدی مبتذل شده است؛ آثاری که از نظر محتوا خطوط قرمز اخلاقی را زیر پا می‌گذارند. یکی از نمونه‌های تازه اکران شده به واسطه حضور مافیای اکران فیلم «رحمان ۱۴۰۰» است که اشارات جنسی و غیراخلاقی آن باعث اعتراض تماشاگران سینما شد و در نهایت مشخص شد سازمان سینمایی یک ماه در بی‌خبری کامل از نسخه غیرمجاز اکران شده این فیلم بوده است. در اینجا هم مافیای اکران که بخشی از قدرت خود را از پردیس‌های سینمایی می‌گیرد، نظارت سازمان سینمایی را بی‌اثر کرد.

روزنامه «جوان» از زمان مطرح شدن ایجاد آیین‌نامه درجه‌بندی سنی فیلم‌ها و نظام‌نامه اکران، بار‌ها در مقالات و گزارش‌های انتقادی، نسبت به کارایی نظام درجه‌بندی هشدار داده است. تجربه نشان داده هیچ گاه سینمادار‌ها در رعایت درجه‌بندی سنی جدی نبوده‌اند. یک مجتمع تجاری که با هدف صرف درآمدزایی اقدام به تاسیس سالن سینمایی کرده است، هیچ گاه راضی نمی‌شود به دلیل اینکه خریدار بلیت کمتر از سن مخاطب فیلم است، از درآمد فروش خود صرف نظر کند، همان طور که تهیه‌کننده‌های سینما با ایجاد موجی از تولید فیلم‌های کمدی و سطحی، پرده‌های سینما را دربست در اختیار آثار سخیف کمدی قرار داده‌اند تا به سود بیشتری دست پیدا کنند.

اکران نوروز ۹۸، نمایشی تقریباً کامل از قدرت و نفوذ مافیای اکران بود. پردیس‌های سینمایی بیشترین حجم اکران را به آثار کمدی ضعیف اختصاص دادند و در عوض فیلمهای مستقل غیرکمدی، با کاهش سالن‌های سینما با شکست تجاری روبه‌رو شد.

حسین انتظامی، رئیس سازمان سینمایی روزگذشته با انتشار توئیتی نوشت: «یک شورا با تخصص‌های مکمل، درجه‌بندی سنی فیلم‌ها را از تابستان آغاز می‌کند. نظام‌نامه اکران هم اصلاح می‌شود و چنین فیلم‌هایی محدودیت اکران خواهند داشت.»

به نظر می‌رسد رئیس سازمان سینمایی در اصلاح آیین‌نامه اکران باید به فکر تحدید قدرت پردیس‌ها نیز باشد. اکنون در تهران که نبض اصلی سینما را در اختیار دارد، پردیس‌های سینمایی تبدیل به غول‌هایی شده‌اند که بیشترین آمار فروش و بیشترین حجم مخاطب را دارند؛ پردیس‌هایی که فیلم‌های خارجی را بدون مجوز سازمان سینمایی دوبله و اکران می‌کردند و آنقدر قدرتمند هستند که بتوانند آثار مطلوب خود را به نوبت اکران عمومی تحمیل کنند.

سازمان سینمایی به عنوان نهاد نظارتی که از سوی حاکمیت متولی امور سینمایی کشور قرار داده شده است، باید این تهدید را جدی بگیرد که پردیس‌ها می‌توانند با محو کردن تدریجی قوانین و آیین‌نامه‌های اکران نگاه صرف تجاری را بر سینما تحمیل و همان چیزی را که سال‌ها به عنوان «فیلمفارسی» مذموم شمرده می‌شد احیا کنند.

سيد صادق طباطبايي‌نژاد، ادامه میدهد: دولت مي‌تواند با حمايت و ارائه تسهيلات مناسب راه را براي ورود بخش خصوصي به اين مهم باز كند، لذا ارائه مجوز ساخت مجتمع‌هاي تجاري و فرهنگي اين تضمين را به بخش خصوصي مي‌دهد.

نماينده مردم اردستان مي‌افزايد: همكاري و مساعدت بيشتر دولت با علاقه‌مندان در بخش خصوصي مي‌تواند به گسترش تعداد سالن‌هاي سينمايي در شهرهاي مختلف منتهي شود و اين شهرها از اين طريق از مهجوريت امكانات فرهنگي خارج خواهند شد.

طباطبايي‌نژاد با بيان اينكه دولت‌ها توان ساخت سالن‌هاي سينمايي را ندارند لذا بايد با تغيير نگاه به دنبال جذب سرمايه براي اين مهم باشند، مي‌گويد: شهرداري‌ها بايد نگاه فرهنگي را به مالي ترجيح داده و با افرادي كه اعلام آمادگي مي‌كنند وارد مناقشه نشوند. پرديس‌هاي سينمايي به دليل عملكرد چندگانه‌شان و برخورداري همزمان از موقعيت تجاري و فرهنگي با استقبال خوبي از سوي سرمايه‌گذاران بخش خصوصي روبه‌رو شده است.

علیرغم توصیه های این نماینده مجلس اما هنوز بخش قابل‌توجهي از سالن‌هاي سينما متعلق به سينماهاي تك‌سالنه يا حداكثر دو يا سه سالنه است؛ سالن‌هايي كه اغلب در سينماهاي قديمي قرار گرفته و از نظر ساختماني فرسوده‌اند. در عوض پرديس‌هاي سينمايي، محلي براي فعاليت‌هاي اجتماعي‌اند كه مخاطبين زيادي را به خود جذب مي‌نمايند.

مجتمع‌هاي تجاري و شاپينگ‌مال‌ها نيز مخاطبين خود را كه با هدف خريد وارد مجموعه فوق شده‌اند، جذب مي‌نمايند. پرديس‌هاي سينمايي را همچنين مي‌توان در كنار ساير عملكرد‌هاي فرهنگي از جمله گالري‌هاي هنري، كتابفروشي، كافي‌شاپ‌هاي هنري و… نيز قرار داد. اين روش، باعث مي‌شود اين پرديس سينمايي به يك مركز بزرگ فرهنگي در منطقه خود، تبديل شود.

لزوم تغيير ذائقه سينمايي مردم و ارائه پيشنهاد تماشاي فيلم در پرديس‌ها به جاي استفاده از سينماهاي قديمي لزوم جايگزيني و توسعه پرديس‌ها را بيش از پيش نمايان كرده است.

در ماه گذشته شاهد افتتاح پرديس سينمايي يكي از مجتمع‌هاي بزرگ تجاري در تهران بوده‌ايم و در ماه‌هاي آينده نيز قرار است پرديس بزرگ ديگري افتتاح شود، قطعاً ورود مجلس و ارائه راهكار قانوني براي حمايت از ساخت پرديس‌هاي سينمايي باعث نوسازي زير‌ساخت‌هاي سينمايي كشور خواهد شد.

همان‌طور كه آمار و ارقام فروش سينما نيز نشان‌دهنده اين است كه پرديس‌هاي سينمايي از نظر اقتصادي با فروش بهتري از ديگر سالن‌هاي سينما روبه‌رو هستند و همين نكته مي‌تواند براي علاقه‌مندان به سرمايه‌گذاري در محيط‌هاي فرهنگي يك عامل مشوق باشد.