سینماژورنال/حامد مظفری: در ابتدای دهه هشتاد شهریار بحرانی کارگردانی که بیش از هر چیز بخاطر ساخت “ملک سلیمان” شناخته می‌شود تصمیم به تولید اثری عاشورایی گرفت؛ فیلم-سریالی با نام “امام حسین(ع)” که بعدتر “ثارا..” نامیده شد.
به گزارش سینماژورنال فیلمنامه این سریال عاشورایی 13 قسمتی را مجتبی فرآورده با همراهی عبدالحمید قدیریان و شهریار بحرانی نگاشته بود و بعد از چند ماه تحقیق درباره مختصات کار و البته انتخاب بازیگران سریال به تهیه کنندگی محسن علی اکبری و با بودجه ای یک میلیاردی در 1381 در لوکیشنهایی حوالی یزد کلید خورد.
با این حال تنها بعد از گذشت 4 ماه از آغاز فیلمبرداری و در شرایطی که حدود 100 دقیقه مفید هم فیلم گرفته شده بود به دلایلی نامعلوم پروژه تعطیل شد.
در آن مقطع زمانی شایعاتی شنیده شد بر این مبنا که مخالفت علما دلیل تعلیق پروژه بوده است؛ شایعاتی که البته هیچ گاه به طور رسمی هم تأیید نشد.
ده بازیگر اصلی سریال “امام حسین(ع)” به همراه کاراکترهایشان به قرار زیر بودند:
–محمدعلی کشاورز(معاویه)
–جمشید مشایخی(هانی بن عروه)
–اکبر عبدی(ولید)
–عنایت بخشی(عمر سعد)
–رویا تیموریان(ام البنین)
–شهرام حقیقت دوست(یزید)
–جعفر دهقان(حر بن ریاحی)
–مهدی فقیه(غلام سیدالشهدء)
–فرخ نعمتی(جناده انصاری)
–جهانگیر الماسی(شبیه خوان سیدالشهداء)
در کنار این ده بازیگر حدودا 50 بازیگر مکمل هم در کار حضور داشتند که در مقاطع زمانی مختلف به بازیگران اصلی می پیوستند.
داستان سریال از حرکت اباعبدا..(ع) از مکه به سمت کربلا آغاز می‌شد و بعد از واقعه عاشورا به پایان می‌رسید. در طی مسیر حرکت امام با شخصیتهای مختلفی دیدار کرده و برخی به او ملحق می‌شدند.
سیزده سال بعد از توقیف آن سریال به سراغ فرخ نعمتی رفتیم؛ بازیگری که در چهار ماه فیلمبرداری پروژه حضوری مستمر در گروه تولید داشت و بخش عمده سکانسهایش گرفته شد.
با نعمتی گفتگو کردیم تا از حال و هوای کار و دلایل توقیف بپرسیم.
تعطیلی ناگهانی سریال ضربه روحی بدی به من وارد کرد
فرخ نعمتی با اشاره به اینکه برای رسیدن به نقش اش در سریال “امام حسین(ع)” زمان و انرژی زیادی گذاشت به سینماژورنال میگوید: آن قدر درگیر نقش و حال و هوای فیلمنامه شده بودم که تعطیلی ناگهانی کار ضربه روحی عظیمی به من وارد کرد و همین باعث شد مدتها پیشنهادات بازیگری را رد می‌کردم تا اینکه برای سریال “مختارنامه” با پیشنهاد داوود میرباقری مواجه شدم و سعی کردم بخشی از آن آسیب دیدگی روحی را از طریق بازی در این کار ترمیم کنم.
کاراکتری را ایفا می کردم که ابتدا از همراهی امام سرباز می زد…
این بازیگر بااخلاق سینما، تئاتر و تلویزیون درباره شخصیتش در آن سریال توقیفی بیان می‌دارد: من کاراکتری را ایفا می کردم به نام “جُناده انصاری” که شاید واقعیت تاریخی چندانی نداشت اما بخشی از درام حوادث منتهی به عاشورا از طریق وی روایت می‌شد. جُناده شخصیتی بود که در ابتدای حرکت امام به کربلا او را همراهی نمی‌کند ولی خیلی زود پشیمانی دامنش را میگیرد و این می‌شود که سعی می کند هر طور هست خودش را به امام رسانده و در رکاب ایشان باشد.
نعمتی ادامه می دهد: در آن چند ماهی که در یزد بودیم اغلب سکانسهای من گرفته شد و از جمله سکانسهایی دردناک درباره تنهایی های جناده انصاری بعد از اینکه از امام حسین(ع) جدا می‌افتاد و اثراتی که این تنهایی بر رابطه اش با خانواده و نزدیکانش می گذارد.
بازیگر آثاری مذهبی-تاریخی چون “ولایت عشق” و “سالهای مشروطه” خاطرنشان می سازد: فصلهای تنهایی جُناده انصاری و درددلهایی که با خود می کند واقعا درست و بجا از کار درآمده بود و بحرانی نیز امید زیادی داشت که این کاراکتر وجه سمپاتیک بالایی برای مخاطب داشته باشد.
- فرخ نعمتی
سریال توقیف شد چون دوستان ناراحت بودند که چرا بحرانی و فرآورده آنها را دور زده اند
فرخ نعمتی با اشاره به اینکه برخلاف شایعات مبتنی بر مخالفت علما با این سریال ماجرای توقیف در جای دیگر ریشه داشته به سینماژورنال می گوید: یادم می آید چند سال قبل و به هنگام برگزاری مراسم سالگرد وفات آیت ا.. طالقانی در زادگاهم طالقان به چند نفر از اعضای شورای تصویب فیلمنامه‌های مذهبی آن زمان تلویزیون برخورد کردم و حین گپ و گفت میان ما رفاقتی شکل گرفت که باعث شد رک و راست درباره دلیل این توقیف ازشان بپرسم و دوستان نیز بعد از کلی مقدمه‌چینی اعتراف کردند به اینکه همه ناراحتی‌شان از این بود که چرا بحرانی و فرآورده برای تولید این سریال مستقیما سراغ آنها نرفته‌اند و به سراغ مافوق آنها رفته اند و به بیان دیگر تلقی شان این بود که دور خورده اند.
کشمکشی بچگانه رخ داد و نتیجه اش شد توقیف سریال
این بازیگر ادامه می دهد: دوستان انتظار داشتند که عوامل تولید سریال “امام حسین(ع)” ابتدا به سراغ آنها بروند و آنها را به رسمیت بشناسند ولی دست اندرکاران سریال برای محکم کاری قضیه به سراغ مقامات بالایی نظام رفتند و طبیعی بود که این اتفاق باعث دلخوری شوراهای زیرمجموعه شده و البته کشمکشی بچگانه رخ داد که نتیجه اش شد توقف تولید سریال.
فرخ نعمتی می افزاید: ای کاش این کشمکشها با تعاملی دوستانه حل می‌شد و سریال ساخته می شد تا هم یک سند تصویری دیگر به اسناد عاشورایی ما اضافه شود هم در سایه تجربیات آن دیگران هم بتوانند کارهای بهتری بسازند.
سناریوی آن سریال بی ادعا نوشته شده بود
نعمتی که اخیرا در پروژه تاریخی پرهزینه “یتیم خانه ایران” هم ایفای نقش کرده درباره جزییات سناریوی سریال “امام حسین(ع)” به سینماژورنال میگوید: مهم اینجا بود که عوامل آن کار بسیار بی ادعا بودند و البته سناریویی که نوشته شده بود هم کاملا خالصانه و بی ادعا نگارش شده بود. در آنجا قرار نبود زندگی امام حسین(ع) نشان داده شود بلکه به عنوان یک ناظر بیرونی سعی شده بود بخشی از اتفاقات منتهی به عاشورا روایت شود.
کاراکترم در ابتدا فقط یک قسمت بود…
وی با اشاره به کاراکتر خودش در فیلم می گوید: نقشی که خودم در سریال ایفا می کردم هم در فیلمنامه ابتدایی فقط یک اپیزود را به خود اختصاص داده بود و وقتی درباره آن با مجتبی فرآورده و عبدالحمید قدیریان صحبت کردم آنها گفتند این فقط مایه ابتدایی کار است و با حضور خودت این کاراکتر توسعه خواهد یافت. یادم می آید حتی قدیریان گفت نمی دانم فرزند جُناده یا همسرش چطور خصوصیاتی دارند و باید جلو رفت و آرام آرام پازل را تکمیل کرد.
وی ادامه می دهد: با این حال حین تولید مدام داده های بیشتری از کاراکتر به ذهن خودم و سناریستها می رسید و شخصیت مدام قوام می یافت تا جایی که به هنگام توقف تولید به یک شخصیت تمام عیار بدل شده بود با فراز و فرودهای روحی فراوان.
فیلمنامه درام سینمایی “ثارا..” متفاوت بود با سناریوی سریال “امام حسین(ع)”
سال گذشته فرآورده فیلمنامه نویس سریال “امام حسین(ع)” پروانه ساخت پروژه ای سینمایی به نام “ثارا..” را دریافت کرد و قصد کرد خودش این پروژه را کارگردانی کند. وی حتی با بازیگران مختلفی برای ایفای نقشهای اصلی مذاکره کرد و البته بنا بود فرخ نعمتی هم در این فیلم ایفای نقش کند.
نعمتی که پنج سال قبل و به خاطر بازی خوبش در یکی از زیباترین شاعرانه‌های سینمای ایران “برف روی شیروانی داغ” نامزد دریافت جایزه بهترین بازیگر نقش اصلی مرد شده بود درباره حضورش در درام سینمایی “ثارا..” به سینماژورنال می گوید: در “ثارا..” بنا بود نقشی به جز نقشم در سریال توقیفی را بازی کنم و با فرآورده صحبتهای ابتدایی هم در این باره صورت گرفته بود.
وی ادامه می دهد: فیلمنامه های آن سریال و این فیلم ربط چندانی به هم نداشت و فقط نقطه اشتراک مجتبی فرآورده بود که در هر دو کار مسئولیت داشت ضمن اینکه به لحاظ سناریو این کار به اندازه فیلمبرداری زنده به جلوه های ویژه بصری هم متکی بود که می شد نقطه افتراق اصلی با سریال.
سرمایه گذار قید همکاری با درام سینمایی “ثارا..” را زد و کار متوقف شد
فرخ نعمتی در پایان گفتگوی خود با اعلام خبر توقف تولید درام سینمایی “ثارا..” به سینماژورنال بیان می دارد: مجتبی فرآورده واقعا با جان و دل برای پیش بردن این درام سینمایی زحمت کشید و همه کار کرد که بتواند آن را کلید بزند اما متاسفانه مدتی است که کار از پیش تولید هم خارج شده است و دلیل اصلی آن هم این است که سرمایه گذار اصلی قید همکاری را زده است.