سینماروزان/کیوان بهارلویی: مستند «هیچکس منتظرت نیست» به کارگردانی محسن اسلام‌زاده 28 آذرماه با حضور عوامل مستند و مسئولان شهری در شهر مشهد به صورت رسمی افتتاح و پس از نمایش اثر در پردیس هویزه، جلسه نقد و بررسی با حضور دو تن از استادان دانشگاه برگزار شد.
اکران‌های رسمی مستند سینمایی «هیچکس منتظرت نیست»، محصول مرکز مستند سوره، به کارگردانی و تهیه‌کنندگی محسن اسلام‌زاده که نمایش‌های منطقه‌ای و رویدادمحور در قالب پخش «رویش» برای آن در نظر گرفته شده است، روز گذشته 28 آذرماه در مشهد آغاز شد.
این مستند ابتدا در یک نمایش ویژه در کمپ حیات جاودان برای زنان آسیب دیده به نمایش درآمد و سپس در دانشگاه بین‌المللی امام رضا اکران شد. همچنین افتتاحیه رسمی این اثر، عصر روز دوشنبه 28 آذرماه در سالن شماره یک پردیس هویزه مشهد اتفاق افتاد.
در این مراسم که با نمایش مستند و نشست نقدوبررسی همراه بود، مدیران کمپ‌های ترک اعتیاد مرتبط با اداره کل بهزیستی و شهرداری مشهد، مسئولان حوزه اجتماعی پایگاه‌های نواحی مختلف سپاه امام رضا (ع)، مددکاران و مشاوران اداره کل کمیته امداد امام خمینی (ره)، مشاوران، معاونان پرورشی نواحی هفتگانه آموزش و پرورش، هنرمندان و فعالان عرصه مستندسازی و سینما، مشاوران امور بانوان دستگاه‌های اجرایی، اعضای انجمن سینمای جوان، مجید عسگری رییس حوزه هنری استان خراسان رضوی، عوامل مستند و… حضور داشتند.
پس از اکران مستند «هیچکس منتظرت نیست»، محسن اسلام‌زاده سازنده اثر در ابتدای نشست نقدوبررسی اظهار کرد: از اینکه اکران این مستند از شهر مشهد آغاز شده است، بسیار خرسندم. ابتدا باید بگویم که ضبط این اثر از از ۲۷ اسفند ۹۹ آغاز شد و مرداد ۱۴۰۰ به پایان رسید. «هیچکس منتظرت نیست» تلاش داشته است که به معضل معتادان متجاهر به ویژه زنانی که در این حوزه آسیب دیده‌اند، بپردازد و بگوید که با اقدامات سلبی به ویژه در استان تهران به عنوان پایتخت نمی‌توان این مساله را حل کرد.
وی با اشاره به تعطیلی مرکز کاهش آسیب سپیده علیزاده به عنوان سوژه مستند گفت: تعطیل کردن مرکز این فعال اجتماعی اشتباه بزرگی از سوی نهادهای مسئول بود و متاسفانه مشخص نیست تعدادی زیادی از خانم‌هایی که در این مرکز تحت حمایت قرار گرفته بودند، در حال حاضر در کدام نقطه شهر هستند و چه بلایی سرشان آمده است.
این مستندساز در پایان صحبت‌های خود خاطرنشان کرد: سینمای مستند قابلیت‌های زیادی دارد و کارهای متفاوتی می‌توان در قالب آن انجام داد. در گذشته نگاه‌ها به سینما صرفا نگاه سرگرم‌کننده بود اما در حال حاضر به این نتیحه رسیدند که باید با مردم صحبت کرد و مستندساز می‌تواند صدای مردم را به گوش مسئولان برساند. ناگفته نماند که سینما باید به درد اجتماع برسد در غیر این صورت تاثیری روی جامعه ندارد.
زهرا خاوری جامعه‌شناس و استاد دانشگاه دیگر سخنران این نشست بود که اظهار کرد: این مستند روایتی زنانه از مسایل و آسیب‌هایی است که زنان با آن درگیر و در جامعه با آن مواجه هستند؛ اتفاقاتی که معمولا در جامعه ما کمتر روایت و در این سطح بدان پرداخته می‌شود. پس باید بگویم جسارت کارگردان برای به تصویر کشیدن قصه زنان آسیب‌دیده ستودنی است.
وی ادامه داد: زنان زمانی که با یک آسیب اجتماعی برخورد می‌کنند، حل کردن آن برایشان سخت‌تر می‌شود و درگیر خشونت مضاعفی در مواجهه با آدم‌هایی که قرار می‌گیرند، می‌شود. همانگونه که در این اثر می‌بینیم، زنان در طول زمان بی‌قدرتی، استیصال، انزوا، تنگنا و از بین رفتن قدرت مادری و سقوط شخصیت را تجربه می‌کنند و یکی از دلایل این اتفاق، رها شدن آنان از سوی خانواده‌هایشان است.
این جامعه‌شناس با بیان اینکه ما در جامعه‌ای زندگی می‌کنیم که بسیار از سیاست‌گذاری‌ها در حمایت از مردان است، گفت: مردان آسیب‌دیده راحت‌تر از زنان می‌توانند به جامعه بازگردند. این مساله ناشی از این است که زنان مهارت‌های اجتماعی کمتر و وابستگی مالی بیشتری دارند و به لحاظ جسمی، روحی و شخصیتی نیز در تنگنا هستند.
خاوری افزود: واژه «از خودبیگانگی» در این فیلم کاملا مشهود است و اگر بخواهیم بدان بپردازیم باید بگوییم که وقتی بخش زیادی از جامعه دچار مشکلات جسمانی ناشی از اعتیاد می‌شوند، قدرت مدیریت کردن و آنالیز شرایط محیطی را ندارند. از سوی دیگر جامعه نیز آن‌ها را در فضای عدم حمایت قرار می‌دهد و این اتفاق باعث می‌شود نتوانیم افراد را به جامعه بازگردانیم.
وی تاکید کرد: نبود حمایت باعث می‌شود فرصت‌ها از دست بروند و جامعه شکننده شود؛ جامعه‌ای که ماهیت خود را از اعضایش می‌گیرد. پس وقتی افراد جامعه دچار شکنندگی و سرخوردگی می‌شوند، آسیب‌ها و ناهنجاری‌ها رشد پیدا می‌کند و اینگونه قدرت بازیابی انسان‌ها از بین می‌رود. بنابراین هم سیاست‌گذاران و هم مخاطبان به ترتیب باید سیاست‌هایی را اتخاذ و کارهایی را انجام بدهند که تا افراد آسیب‌پذیر به جامعه بازگردند و در ابتدای امر مهم این است که افراد را ابتدا بشناسند.
این جامعه‌شناس در پایان خاطرنشان کرد: سقوط یک زن در جامعه، سقوط جامعه را به همراه دارد، پس سیاست‌گذاران و آحاد جامعه باید هشیارانه‌تر عمل کنند و در این زمینه لازم است سیاست‌ها مورد بازخوانی قرار بگیرد.
در ادامه وحید بخشی عضو هیات علمی جهاد دانشگاهی نیز با اشاره به اینکه «هیچکس منتظرت نیست» روی یک مساله اجتماعی که تاثیر زیادی روی رفتارهای روزمره افراد دارد، دست گذاشته است، مطرح کرد: این مستند روایت دو زن است؛ زن حمایت‌گر و زن آسیب‌دیده که هر دو درگیر مشکلات خاص خود هستند. زنان آسیب‌دیده که تکلیفش مشخص است اما روایت زن دوم که حمایت‌گر است با آسیب‌های جدی دست و پنجه نرم می‌کند اما چون در طبقه متوسط رو به بالاست به چشم نمی‌آید.
وی در بخش دیگری از صحبت‌های خود بیان کرد: مسایل اجتماعی دو دسته علت دارند؛ یک دسته علل خرد که معمولا از روایت زندگی هر فردی قابل استخراج هست به گونه‌ای که در زندگی خودمان می‌توانیم مشکلات خود را با علل خرد تحلیل کنیم. البته جامعه‌شناسان به این علل نمی‌پردازند و به آن مسایل شخصی می‌گویند.
این عضو هیات علمی جهاد دانشگاهی ادامه داد: اما زمانی یک اتفاق تبدیل به مساله اجتماعی می‌شود که یک علت یا عامل زندگی تعداد زیادی از افراد را تحت تاثیر قرار بدهد. شاید بتوان گفت در حال حاضر سطح کلان و ساختار اجتماعی، آسیب دیده است و مساله را باید در سطح کلان حل کرد. صرف اینکه روی مسایل خرد تمرکز کنیم، مسایل اجتماعی حل نمی‌شود و اگر نتوانیم این مسایل را حل کنیم، ده‌ها نفر مانند سپیده علیزاده نیز نمی‌توانند از پس آن بربیایند چراکه ظرفیتش را ندارند.
بخشی در پایان خاطرنشان کرد: آن چیزی که بیشتر نیاز به مراقبت دارد و باید برای ان انرژی بگذاریم این است که میزان ورودی افراد سالم به عرصه اعتیاد و کج‌روی‌ها پایین بیاید تا مددکار ما بتواند روی حوزه تخصصی خود تمرکز و به جامعه کند.
در پایان از سوی حوزه هنری استان خراسان رضوی از محسن اسلام‌زاده تجلیل شد.
مستند اجتماعی «هیچکس منتظرت نیست» که پخش آن برعهده دفتر پخش رویش موسسه بهمن‌سبز است، تا پنجم دی ماه هر روز در دو سانس 16 و 20 برای مخاطبان در سینما هویزه مشهد به نمایش درمی‌آید. به زودی دیگر رویدادهای ویژه این اثر در برخی از شهرهای ایران برگزار می‌شود.
