گردش مالی ۵۰۰ ميليارد تومانی سایتهای دانلود غيرمجاز فيلم؛ واقعی یا فانتزی؟
سینماژورنال/محمدصادق عابدینی: يك مدير وزارت ارشاد مدعي است سايت‌هاي اينترنتي كه فيلم‌هاي سينماي ايران را به طور رايگان براي دانلود كاربران خود قرار مي‌دهند، 500 ميليارد تومان درآمد دارند!
مصطفي ابطحي، دبيركل ستاد صيانت و مبارزه با تكثير و عرضه غيرمجاز آثار سينمايي و سمعي و بصري در مصاحبه با تلويزيون مي‌گويد: گردش مالي اكران سالانه سينماي ايران، 50 ميليارد تومان اعلام شده است. اما درآمدي كه مافياي قاچاق آثار سينمايي و سمعي و بصري كسب مي‌كنند رقمي معادل 350 تا 500 ميليارد تومان برآورد شده است.
اين رقم قابل اعتماد است؟!
به گفته اين مسئول وزارت ارشاد كه وظيفه حمايت از توليدكنندگان آثار فرهنگي و هنري و جلوگيري از قاچاق و تكثير غيرمجاز اين آثار را برعهده دارد، گردش مالي سايت‌هاي اينترنتي كه فيلم‌هاي سينمايي را براي دانلود در اختيار كابران خود قرار مي‌دهند، تقريباً 10 برابر اقتصاد سينماي ايران است؛ رقمي چشمگير كه قطعاً با شنيدن آن دل سينماگراني كه از اوضاع بد سينماي ايران متضرر هستند را مي‌سوزاند. البته ابطحي به اين موضوع اشاره‌اي نداشته كه رقم 500 ميليارد تومان را چگونه به دست آورده است؟! آيا راهي براي محاسبه ميزان درآمد سايت‌هاي اينترنتي كه فعاليت‌هاي غيرمجازي چون ارائه لينك فيلم‌هاي ايراني بدون كسب اجازه از مالكان معنوي آن را دارند، وجود دارد؟!
رقمی براساس حدس و گمان؟
احتمال نزديك به يقين اين است كه هيچ راهي براي محاسبه ميزان واقعي درآمد اين سايت‌ها وجود ندارد و رقم اعلامي تنها براساس حدس و گمان بيان شده است. البته ابطحي اين موضوع را نيز بيان مي‌كند كه سايت‌هاي غيرمجاز با ارائه رايگان يك فيلم، تعداد مراجعه‌كنندگان خود را افزايش مي‌دهند و درآمد خودشان را از طريق فروش غيرمستقيم كالاهاي ديگر كسب مي‌كنند.
اين كار تقريباً در همه پرديس‌هاي سينمايي به صورت قانوني در حال اجراست. پرديس‌هاي سينمايي در كنار سالن‌هاي سينماي خود، كافي‌شاپ و مراكز خريد دارند و برخي از آنها عملاً مراكز خريدي هستند كه سالن سينما نيز دارند كه گاهي فيلم ديدن به اولويت چندم مراجعه‌كنندگان به اين پرديس‌ها تبديل مي‌شود. اما كدام يك از پرديس‌ها مي‌تواند ادعا كند كه از قبل فروشگاه‌هايش درآمد ميلياردي به دست مي‌آورد؟! از سوي ديگر نمي‌توان اين اصل را نيز ناديده گرفت كه اگر هيچ درآمدي براي سايت‌هاي اينترنتي وجود نداشت، هر روز شاهد ايجاد سايت‌هاي جديد دانلود فيلم و اصرار سايت‌هاي قديمي براي باقي ماندن و فعاليت در اينترنت نبوديم.
سايت‌هاي سمج غيرمجاز
متداول‌ترين راه مبارزه با سايت‌هاي غيرمجاز دانلود فيلم مسدود كردن دامنه اينترنتي آنهاست كه اغلب با خريد دامنه جديد توسط گردانندگان سايت، اقدام قانوني درباره آنها بي‌اثر مي‌شود.
اكثر سايت‌هايي كه دانلود‌هاي غيرمجاز ارائه مي‌دهند پسوندهايي رقمي در نام خود دارند كه با هر بار فيلتر شدن دامنه آنها، دامنه جديد با اضافه شدن يك رقم به ارقام قبلي كار خود را با فاصله يك روز يا شايد هم كمتر آغاز مي‌كند. حتي اين سايت‌ها نرم‌افزارهايي را به كاربران خود ارائه مي‌كنند كه زحمت جست‌وجوي سايت جديد را كم كرده و كافي است با نصب آن در رايانه و فعال‌سازي برنامه آدرس‌ياب، به طور اتوماتيك نشاني جديد اينترنتي در اختيار كاربراني كه به دنبال دانلود رايگان فيلم‌ها هستند، قرار گيرد.
برای حل این معضل چه باید کرد؟
دبيركل ستاد صيانت معتقد است: برخي از اين سايت‌ها بيش از پنج هزار بار مسدود شده‌اند ولي بارديگر راه‌اندازي مي‌شوند. به نظر مي‌رسد اولين گام در راه مبارزه با اين سايت‌هاي سمج، جلوگيري از دسترسي آن به فيلم‌ها باشد.
فيلم‌هاي ايراني ارائه شده در اين سايت‌ها، به سه دسته تقسيم مي‌شوند: فيلم‌هاي ارائه شده در شبكه خانگي نمايش، فيلم‌هاي در حال اكران سينماها و فيلم‌هاي قديمي و پيش از انقلاب. به نظر مي‌رسد در راستاي اهداف سازمان سينمايي در نظام‌مند كردن شبكه خانگي نمايش ابتدا بايد فرهنگ‌سازي خريد كالاي اصل و عدم دانلود غيرمجاز را در ميان مردم نهادينه كرد. سپس به راه‌هاي كپي فيلم‌هاي در حال اكران پرداخت كه چطور مي‌شود همزمان با اكران و گاهي بدون اينكه فيلمي به مرحله اكران برسد، مي‌توان آن را با كيفيت مطلوب در اينترنت پيدا كرد. در بخش سوم نيز بايد دستگاه قضايي براي متخلفان اينترنتي كه با فعاليت خود باعث ضرر و زيان سينما مي‌شوند، مجازات‌هاي سختگيرانه‌تري از مسدود كردن دامنه اينترنتي در نظر بگيرد تا جنبه بازدارندگي مجازات‌ها به تعطيلي اين‌گونه سايت‌ها بينجامد.