سینماروزان: در پی نامه رضا صالحیامیری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به صداوسیما برای پخش «ربنا»ی محمدرضا شجریان در ایام ماه رمضان، محمدجواد لاریجانی عضو شورای نظارت بر صداوسیما طی نامهای به وی پاسخ داده است.
ابتدا متن کامل این نامه را بخوانید:
برادر گرامی جناب آقای دکتر سیدرضا صالحی امیری-دام عزه
وزیر محترم فرهنگ و ارشاد اسلامی
سلام علکیم و رحمةالله و برکاته؛
در مورد نامه منتسب به جنابعالی خطاب به سازمان صداوسیمای جمهوری اسلامی دائر بر ضرورت پخش تلاوت منتخبی از آیات چند سوره از کلامالله مجید با صدای هنرمند معروف آقای شجریان ضروری دانستم که نکته مهمی را خدمتتان عرض کنم.
از آنجا که موضوع دفاع از ایشان یک مناقشه سیاسی شده است، لذا در تلاوت مذکور توجه به آیت تحتالشعاع قرار میگیرد و این امر خلاف موازین شرعی تلاوت است. لذا خواهشمند است که سایر قطعات آوازی آن هنرمند را مطرح فرمائید که اتفاقا دارای ساختار موسیقیایی مهمتری هم هستند. حتما میدانید که تحتالشعاع قرار گرفتن توجه به آیات باهرات{نورانی} نسبت به مقارنات آنقدر مهم بوده که برخی از فقهای بزرگ تلاوت ملحون را مورد شبهه قرار دادهاند.
البته این حساسیت در میان موسیقیدانان بزرگ و حرفهای هم مطرح است و آنان غالبا ابا دارند که قطعات مهم ترکیبی آنان همراه با آواز پخش شود، زیرا معتقدند توجه به الحان و معانی (و گاه حرکات متناظر بدنی) توجه به رموز و ظرافتهای نهفته در تناسبهای ایقاعی{ردیفهای موسیقایی} را که جوهر اصلی هنر موسیقی است تحتالشعاع قرار میدهد.
⇓⇓⇓
توضیحات سینماروزان درباره این پاسخ
آنچه این عضو شورای ناظر بر صداوسیما گفته را میتوان در شمول زیر ساده سازی و همه فهم کرد:
–سابقه اظهارنظرات سیاسی شجریان باعث میشود معنای ربنا تحت الشعاع آن اظهارات قرار گیرد.
–ربنای شجریان نسبت به بقیه آثار شجریان قابل توجه نیست.
–علمای بزرگ بر این تأکید داشته اند که وقتی آیات قرآن را به دستگاههای موسیقی می برند ممکن است توجه از معنای آیه به سمت بار آوازی قطعه برود و این مسأله است که باعث میشود باطن دعا موردتوجه قرار نگیرد. اشاره به رفتار موزیسین های حرفه ای نیز دقیقا در امتداد همین قاعده طرح شده از آن منظر که برخی از آهنگسازان هم پرهیز می کردند از آن که به جای قطعه ای خاص که ساخته اند صدای خواننده موردتوجه قرار گیرد.