وكيل بازي تلويزيون در شب‌هاي پاییزی
سینماروزان/محمدصادق عابدینی: وكلا دل‌خوشي از نشان دادن چهره يك وكيل در سريال‌هاي تلويزيوني ندارند. هنوز داستان پركشمكش مجموعه تلويزيوني «درحاشيه» و اعتراض كانون وكلاي دادگستري به اين سريال چندان قديمي نشده است.
به گزارش سینماروزان و به نقل از “جوان: در نامه رئيس كانون وكلا به محمد سرافراز، رئيس وقت سازمان صداوسيما، اين‌گونه آمده بود: «پخش برخي از سريال‌ها و برنامه‌ها به ويژه برنامه طنز «در حاشيه» در شبكه سوم سيماي جمهوري اسلامي با لودگي و ايجاد اتهام، خواسته يا ناخواسته هجمه فرهنگي گسترده‌اي را به حرفه مقدس وكالت وارد نموده است و اين قشر فرهيخته را كه در نهادينه‌كردن قانون‌گرايي و عدالت‌گستري و تأمين امنيت قضايي نقش عمده‌اي به عهده دارد مورد تمسخر و تحقير قرار داده است». بعد از آن هم سريال «تنهايي ليلا» بود كه اعتراض وكلا را در پي داشت و باز هم داستان نامه‌نگاري به رئيس سازمان صداوسيما پيش آمد. وكلا نشان داده‌اند نسبت به هرگونه اتفاقي كه چهره حرفه وكالت را تحت‌الشعاع قرار دهد، تند عمل كرده و مماشات نخواهند كرد.
اين‌بار هنوز وكلا در برابر اتفاقاتي كه براي كاراكتر‌هاي وكيل در سريال‌هاي «هشت و نيم دقيقه» و «ماه و پلنگ» رخ داده است، واكنشي از خود نشان نداده‌اند، شايد منتظرند ببينند اين بار تلويزيون مي‌خواهد جلوه وكلا را در سريال‌هاي تلويزيوني‌اش باز‌سازي كند يا مانند مجموعه‌هايي كه كانون وكلا نسبت به آنها اعتراض دارد، تلقي تمسخر و تحقير وكلا از اين سريال‌ها خواهد شد.
نيمه پر ليوان حضور وكلا
داشتن وكيل هنوز براي خانواده‌هاي ايراني جا نيفتاده است. بهمن كشاورز، رئيس اتحاديه سراسري كانون وكلاي دادگستري مي‌گويد: فرهنگ «وكيل خانواده» هنوز در ايران مانند كشورهاي ديگر جا نيفتاده است و در زمان رويارويي با مشكلات است كه خانواده‌ها به ياد وكيل مي‌افتند. اين در حالي است كه در تمام دنيا توصيه مي‌شود كه در جرايم مهم وكيل حضور داشته باشد، زيرا در جرايم كم‌اهميت مانند توهين امر دفاع، امر ساده‌اي است و ارزيابي و قضاوت نيز چندان چالشي نخواهد بود. در خصوص مسائل قضايي، وكيل و قاضي و مقامات قضايي بايد مستند به قانون و براساس اصول حقوقي اظهارنظر كنند.
اگر جنبه‌هاي فرهنگ‌سازي مجموعه‌هاي تلويزيوني را در نظر بگيريم همين كه در سريال‌هايي مانند «هشت و نيم دقيقه» و «ماه و پلنگ» خط اصلي داستان بر اساس طرح دعواي حقوقي از طريق مراجعه به وكيل و پيشبرد ماجرا از طريق حضور وكيل پيش مي‌رود را مي‌توان به فال نيك گرفت. اينكه مردم بياموزند با وكيل بهتر و زودتر به حق‌شان مي‌رسند و مي‌توانند در دعوايي حقوقي كه در آن محق هستند، پيروز شوند، به جا افتادن ايده هر خانواده ايراني يك وكيل پيش برويم.
نيمه خالي ليوان حضور وكلا
وكلا در سريال‌هاي تلويزيوني چهره واقعي از يك وكيل را به نمايش نمي‌گذارند همان طور كه چهره‌اي كه تلويزيون از پليس نمايش مي‌دهد با آنچه حضور نيروي انتظامي در جامعه ترسيم مي‌كند، متفاوت است. در حالي كه اين‌گونه سريال‌ها معمولاً هم مشاور حقوقي و هم مشاور انتظامي دارند.
در مجموعه سريال «هشت و نيم دقيقه» شاهد آن هستيم كه فرزند وكيلي كه پرونده حقوقي مربوط به احقاق حقوق قهرمان داستان «يكتا» را بر عهده دارد ربوده شده و با تهديد اينكه در صورت پيگيري ماجرا فرزند معلول وكيل كشته خواهد شد، وي را مجبور به عقب‌نشيني مي‌كنند. در مجموعه «ماه و پلنگ» نيز شاهد آن هستيم كه وكيل جوان در پرونده‌اي كه مي‌داند موكلش مجرم است، اتومبيلي گران‌قيمت را به عنوان هديه يا همان رشوه قبول مي‌كند و با تطميع شاهدان پرونده كاري مي‌كند كه آنها شهادت‌شان را پس بگيرند. شايد اين دو موضوع را هيچ كدام از وكلاي كاربلد دادگستري نپذيرند و اين رفتار را تخريب جايگاه وكيل بدانند.
آیا باید وکیل بازی را تعطیل کرد؟
با اين اوصاف آيا پرداختن به وكيل و وكالت را بايد در سريال‌ها تعطيل كرد يا فقط چهره‌اي كاملاً موجه از وكلا را به نمايش گذاشت؟! حامد عنقا فيلمنامه‌نويس و حقوقدان كه به خاطر نگارش سريال «تنهايي ليلا» با انتقادهايي روبه‌رو شد، مي‌گويد: «اگر من نانوايي را نشان دهم كه شب وقتي به خانه مي‌رود همسرش را كتك مي‌زند كل جامعه بايد اين‌گونه برداشت كنند كه هر نانوايي كه شب به خانه مي‌رود همسرش را كتك مي‌زند؟ يا اگر فيلمساز و بازيگري را نشان دهيم كه در فيلمي به زنش خيانت مي‌كند، معني‌اش اين است كه همه فيلمسازهاي ما خيانتكارند؟ اگر قرار باشد با چنين تفكري جلو برويم كه صد‌سال هم نمي‌توانيم يك فيلم و سريال بسازيم و اصلاً اگر در فيلم و سريال‌سازي را تخته كنيم و برويم كه بهتر است. ضمن اينكه براي اعتمادسازي مردم صنوف سعي كنند خودشان تلاش بيشتري براي صنفي كه در آن هستند انجام دهند. چرا همين كانون وكلا اعلام نمي‌كند كه در جلسات هفتگي شوراي قضايي‌شان به چند وكيل اخطار مي‌دهد يا پروانه كاري چند وكيل را به دليل تخلفات قانوني لغو يا باطل مي‌كند؟ حالا نشان دادن يك وكيل بد در سريال ما وجهه وكلا را خراب مي‌كند؟»
در اين شب‌ها مجموعه‌هاي «ماه و پلنگ» و «هشت‌و‌نيم دقيقه» دو تصوير از وكلا را به نمايش گذاشته‌اند. بيننده‌هاي تلويزيون مي‌توانند قضاوت كنند كه آيا اين پرداخت به موضوع دعواي حقوقي مي‌تواند چهره واقعي از وكالت را نشان دهد يا خير و اينكه اين تصوير قادر است به جا افتادن داشتن وكيل در خانواده‌هاي ايراني كمك كند يا نه!