1

قصه‌ای از کودکان بی‌شناسنامه سیستان و بلوچستان

سینماروزان: مستند «آب باد خاک نان» نوشته و کارگردانی مهدی زمانپور کیاسری که در سیزدهمین جشن مستند ایران حضور دارد، قصه کوتاه زندگی ابوالفضل ١١ ساله دلسوز و ستایش ٨ ساله بی‌شناسنامه است که در یکی از نقاط دور افتاده در کنار ناملایمات زندگی، با عشق زندگی می کنند.

«کودکان مرزها را نمی‌فهمند، مثلاً ابوالفضل هرچند که دستانش مثل باقی بچه‌ها معمولی نیست، اما با همه‌ غیرت و قوت  8 سالگی‌ش، مرد خانه می شود و به امور گاو و مرغ و باغشان می‌پردازد. یا ستایش که هر روز با مادرش از خانه‌های فقیرتر آن‌سو می‌آید و به ابوالفضل و مادرش کمک می‌کند.
این سو ابوالفضل به مدرسه رفته و مداد را با هر سختی که شده ولو اینکه با دو دست به کار می گیرد و انشایی می‌نویسد درباره‌ ستایشی که آن سو است و شناسنامه ندارد و نمی‌تواند به مدرسه برود.
گروه مهدی زمانپور کیاسری به عنوان کارگردان، سمیه زراعت کار تهیه کننده و حسن سیدی پریشان تصویربردار که قبلاً هم با مستندهای تحسین شده‌ «آسک»، «مشتی اسماعیل» و «کل فاطمه» و جوایز متعددی از جشنواره‌های معتبر ملی و بین‌المللی خود را به مخاطب جدی فیلم‌های مستند نشان داده بودند، این بار هم توانسته یک محصول چندوجهی تولید کند و ما را با نشان دادن روزمرگی‌های شخصیت‌هایی باورپذیر، با مساله‌ بغرنج و حل نشده‌ بین المللی مواجه کنند.
زمانپور در ابتدای حضور مستند «آب باد خاک نان» در عرصه‌ بین‌المللی نیز مورد تقدیر ویژه‌ هیات داوران در بخش کودک و نوجوان جشنواره ایدفای هلند در سال ۲۰۲۱ واقع شد و در فهرست منتخب جشنواره جیهلاوای جمهوری چک در همین سال قرار گرفت.
آخرین مستند زمانپور، به خوبی از عنصر کودک برای نشان‌ دادن موضوع خود بهره برده است و از این راه توانسته توجه مخاطب را به خود جلب کند. من فکر می‌کنم که ابوالفضل بهتر از خیلی‌ها که جلوی دوربین قرار می‌گیرد، خود را به ما شناسانده، نه چندان بازی می‌کند که تصنع از رفتارش بیرون بزند و نه آنقدر خجالتی است که از عهده‌ گفتن داستان بر نیاید. صدای کودکانه‌ اوست که ما را در مستند جلو می‌برد و حقیقت تلخ را جرعه جرعه در دهان آگاهی‌مان می‌ریزد.
در کنار این، مستندساز راه حلی‌هایی برای استفاده از پتانسیل‌های منطقه‌ سیستان و بلوچستان، اعم از کشاورزی و گردشگری ارائه می‌دهد و تفاوتی که حاصل از این نوع نگاه است را برجسته می‌کند. با این حال اگر قصد کارگردان اثر نشان دادن تضادی است که باعث و بانی آن یک تقسیم نادرست سیاسی هفتاد و چند ساله است، باید بگویم که مستند «آب باد خاک نان» خوب از عهده‌ آن بر آمده است.»

جشن مستقل سینمای مستند ایران رویدادی سالانه است که با همکاری انجمن صنفی تهیه‌کنندگان سینمای مستند و انجمن صنفی کارگردانان سینمای مستند و زیر نظر هیئت رئیسه جشن برگزار می‌شود.

این جشن در دوره سیزدهم به ریاست محمد شکیبانیا به شیوه آکادمی داوری و اختتامیه آن در ۹ اسفند ۱۴۰۳ برگزار خواهد شد.