سینماروزان/محمدصادق عابدینی: سيزده روز تعطيلات نوروزي به پايان رسيد و ويژه‌برنامه‌ها و سريال‌هاي مناسبتي اين ايام يا تمام شده‌اند يا آخرين جلسات و قسمت‌هاي خود را پشت سر مي‌گذارند.
به گزارش سینماروزان و به نقل از «جوان» با پايان يافتن دوره پخش برنامه‌هاي ويژه نوروز و بازگشت برنامه‌هاي تلويزيوني به روال عادي خود، فرصت خوبي براي ارزيابي آنچه در ايام عيد سال ۹۶ از جعبه جادويي براي مخاطبان برنامه‌هاي سيما پخش شد، فراهم شده است.
در این شرایط مرور نظرات منتقدان تلویزیون درباره کیفیت برنامه های این رسانه جالب به نظر می رسد.
تلويزيون از فضای مجازی عقب افتاده
سيدرضا صائمي، منتقد سينما و تلويزيون، معتقد است تلويزيون نتوانسته در ايام عيد نوروز مخاطبانش را حفظ كند. صائمي درباره سريال‌هاي نوروزي تلويزيون مي‌گويد: هيچ كدام از سريال‌هايي كه در عيد پخش شد حال و هواي نوروز نداشتند. يكي از دلايلي كه باعث محبوبيت سريال «پايتخت» شد، اين بود كه حال و هواي عيد و ديد و بازدید و سفرهاي نوروزي را داشت. هر وقت هم كه اين سريال باز پخش مي‌شود دوباره آن حال و هواي نوروز را تجديد مي‌كند. صائمي مي‌افزايد: اگر سريال‌هاي نوروزي چند سال اخير تلويزيون را بررسي كنيم، مشاهده خواهيم كرد كه در موضوعات به حيطه تكرار افتاده‌اند و حتي بازيگران تكراري در آنها بازي مي‌كنند و نشانه‌اي از جذابيت‌هاي گذشته در آنها ديده نمي‌شود.
اين منتقد، افزايش حضور مردم در شبكه‌هاي اجتماعي و فضاي مجازي را يكي ديگر از دلايل كاهش بيننده‌هاي تلويزيون عنوان مي‌كند و مي‌گويد: تا همين چند سال پيش گستره شبكه‌هاي اجتماعي و حضور در فضاي مجازي بسيار كمتر از اكنون بود اما الان بيشتر زمان فراغتي كه افراد در اختيار دارند به جاي استفاده از تلويزيون با فعاليت در فضاي مجازي پر مي‌شود. اين پديده تا حد زيادي فراتر از تلويزيون است و ديگر تفريحات از جمله سينما را نيز تحت تأثير قرار داده است.
صائمي همچنين سينما را عامل كسادي بازار تلويزيون در نوروز عنوان مي‌كند و معتقد است: سينما به دليل اينكه فضاي بازتري نسبت به تلويزيون دارد و خطوط قرمز در آن كمتر است، امكان ايجاد جذابيت‌هاي بيشتري براي جذب مخاطب دارد و چه پارسال و چه امسال استقبال مردم از سينماها بيشتر از تلويزيون بوده است، سانس‌هاي فوق‌العاده اكران سينماها در دو سال اخير بسيار بيشتر شده، حتي بسياري از مردم در سيزده بدر ترجيح دادند براي تفريح به سينما بروند. وي با اشاره به فيلم سينمايي «خوب، بد، جلف» كه ادامه سريال «پژمان» است، مي‌گويد: اين فيلم در قياس با نمونه تلويزيوني‌اش بسيار موفق‌تر و جذاب‌تر شده و در آن امكان شوخي‌هاي بيشتر در نمونه سينمايي وجود دارد و رنگ و لعابش نيز بهتر است. حتي حضور «پژمان جمشيدي» در سريال «ديوار به ديوار» هم نتوانست به ديده شدن اين سريال كمك كند.
منتقد سينما و تلويزيون مي‌گويد: نوروز زمان خوبي بود تا سينما و تلويزيون در يك رقابت داشته‌هاي خود را رو كنند و ميزان محبوبيت‌شان محك بخورد كه موفقيت سينما نشان داد مردم به چه چيز علاقه بيشتري دارند. وي مي‌افزايد: در كنار برنامه‌هاي نمايشي، برنامه‌هاي تركيبي نيز بخش مهمي از جدول پخش نوروزي سيما را تشكيل مي‌داد؛ برنامه‌هايي كه حتي نتوانستند موفقيت‌هاي سال گذشته خود را تكرار كنند. صائمي معتقد است: سال گذشته «خندوانه» با راه‌اندازي «لباهنگ» و با حضور «جناب خان» بيننده‌هاي زيادي داشت اما امسال در نبود «جناب خان» و با آوردن عروسك‌هاي مسخره و راه‌اندازي مسابقه «ادابازي» نتوانست به موفقيت قبلي خود دست پيدا كند. وي همچنين با اشاره به برنامه «سه ستاره» با اجراي احسان عليخاني، تأكيد مي‌كند: اين برنامه در حال تكرار خودش است و در موضوعات، اجرا و حتي مهمان‌ها همان سبك سابق را دارد.
صائمي در جمع بندي سخنانش مي‌گويد: «جلوتر بودن سينما از تلويزيون»، «گسترش فضاي مجازي و ناتواني صداوسيما در رقابت با آن» و «عدم جذابيت و نوآوري در برنامه‌هاي نوروزي» دلايل افت ميزان مخاطب تلويزيون در نوروز بود.
تاريخ براي تلويزيون تكرار مي‌شود
مازيار معاوني، منتقد تلويزيون نيز معتقد است جنگ‌هاي نوروزي تلويزيون چند سالي است كه روال ثابتي را طي مي‌كند و اين وضعيت براي مخاطبان تلويزيون راضي‌كننده نيست. معاوني مي‌گويد: چندين سال است كه در كنار برنامه‌هاي نمايشي، جنگ‌هاي طنز تلويزيوني براي نوروز توليد مي‌شود و از حدود ۱۵ سال پيش بر حجم و اهميت اين جنگ‌ها افزوده شد ولي امسال هم شاهد آن بوديم كه روال توليد اين برنامه تغييري نداشته و فاقد نوآوري در برنامه‌سازي بوده‌اند.
وي مي‌افزايد: كاهش ميزان مخاطب تلويزيون صرفاً به ايام نوروز باز نمي‌گردد، حتي در جهان نيز شاهد آن هستيم كه مخاطبان شبكه‌هاي تلويزيوني افت داشته است. براي تلويزيون تاريخ در حال تكرار شدن است، همان طور كه در دهه ۱۹۵۰ ميلادي به بعد تلويزيون به ميزان مخاطبان سينما ضربه زد و از آن كاست، اكنون فضاي مجازي به خاطر جذابيت‌هايش در حال ضربه زدن به جايگاه تلويزيون است. در كنار آن شبكه نمايش خانگي و شبكه‌هاي ماهواره‌اي نيز به شدت فعال هستند و مخاطبان تلويزيون را به سمت خود جذب مي‌كنند.
اين منتقد با نقد نوع برنامه‌سازي در شبكه‌هاي سيما مي‌گويد: شبكه‌هاي يك و ۲ سيما در حالي كه هر دو زيرمجموعه يك مديريت كلان هستند در ايام عيد برنامه مسابقه آشپزي برگزار كردند كه سبك و سياق اجراي آنها دقيقاً بر اساس مدل برنامه‌هاي ماهواره‌اي بود، حتي نمونه‌اي كه در شبكه فارسي زبان ماهواره‌اي پخش شد و حدود هفت سال است كه پخش مي‌شود بهتر و موفق‌تر از آن چيزي است كه تلويزيون توليد كرده است.
معاوني با اشاره به رويكرد شبكه ۳ در تعامل با مخاطبان جوان و ميدان دادن به جوان‌ها تصريح مي‌كند: شبكه ۳ را مي‌توان به خاطر رويكردش موفق‌ترين شبكه تلويزيون ناميد. در بين برنامه‌هاي غيرنمايشي نيز برنامه «آقاي گزارشگر» شبكه ۳ به خاطر توليد آيتم‌هاي جديد و به كارگيري جواناني مثل اميرحسين ميثاقي و محمدرضا احمدي مخاطبان خوبي جذب كرده بود. اين برنامه به شرط نخ‌نما نشدن و دچار نشدن به سرنوشت برنامه «قوي‌ترين مردان ايران» كه سال‌ها در نوروز پخش مي‌شد، مي‌تواند جزو برنامه‌هاي خوب نوروزي باشد.
وي با طرح اين سؤال كه آيا مي‌توان گفت همه بيننده‌هاي تلويزيون علاقه‌مند تماشاي مسابقات آشپزي يا گزارشگري ورزشي هستند، مي‌گويد: مديران تلويزيون بايد بگويند كه براي ديگر مخاطبان‌شان چه برنامه‌اي را در نظر گرفته بودند كه آنها را ترغيب كنند در نوروز تماشاگر برنامه‌هاي تلويزيون باشند! بيننده‌هاي تلويزيون مي‌توانند با پايان گرفتن ايام نوروز، به مجموعه سيما و آنچه از تلويزيون ديده‌اند نمره بدهند؛ نمره‌اي كه مي‌تواند نشانه‌اي از قبول يا رد شدن كارنامه ۱۳ روزه نوروز ۹۶ سيما باشد.
