سینماروزان: تبعیض حاکم بر توزیع سالن میان فیلمهای مختلف روی پرده و جایگاه پررنگ سینماداران در تعیین مناسبات اکران مسأله ایست که سینماگران گرفتار در تبعیضات مدام درباره آن حرف میزنند اما همچنان این تبعیض وجود دارد.
با این حال مشکل فقط برای اکران سراسری نیست و روال حاکم بر اکران در گروه دولتی هنروتجربه هم هرازگاه با انتقاد فیلمسازان همراه میشود.
اسماعیل میهندوست کارگردانی که فیلمی با نام «ترومای سرخ» را مدتها بعد از پشت خط اکران ماندن در هنروتجربه اکران کرده با اشاره به دردسرهای اکران فیلمش به فرانک آرتا در «شرق» گفت: از همان مرحله نگارش «تروماي سرخ» برايم روشن بود که جايگاه اين فيلم در «سينماي بدنه» نيست و بايد در «گروه آزاد» اکران شود. با پايان توليد، دنبال پخش براي اکران در گروهها هم نبودم و از همان ابتدا با پخشکننده براي اکران در«گروه آزاد» توافق کرديم، ولي با توجه با وضعيت آشفته و بدون قاعده «شوراي صنفي اکران» غير از اين نميتوانستم تصميم بگيرم! ظاهرا اين شورا را به دبيرخانه ثبت قرارداد سالندار و پخشکننده تبديل کردهاند و براي اکران فيلمها که محصولی صنعتي- هنري است، کسي جز سالنداران تصميم نميگيرد. آنها هم فقط با معيارهاي اقتصادي، کسب حداکثر سود و بنا بر مناسبات مادي با تهيهکنندگان و پخشکنندگان تصميم ميگيرند که چه فيلمي اکران شود. متأسفانه حاکميت بلامنازع منافع مادي و روابط غيرشفاف بر اکران سينما باعث شده فيلمهايي از جنس «تروماي سرخ» که سواي دغدغههاي مضموني و اجتماعي، نيمنگاهي هم به تجربههاي جديد در فرم و روايت دارند حتي در «گروه آزاد» هم به راحتي اکران نشوند! کمااينکه پخشکننده قبلي هم نتوانست فيلم را اکران کند!
میهندوست با انتقاد از رویه کمیتگرایانه حاکم بر اکران گروه هنروتجربه بیان داشت: متأسفانه به دليل هجمه گرايشات سخيف سينماي بدنه و تضييقات «مافياي اکران» اين گروه دچار محدوديت در سالن نمايش شد و از طرف ديگر با وجود حسننيت مسئولانش به دليل برخي عملکردها، از جمله اولويت به کميت و تعداد فيلمهاي اکرانشده در سالنهاي محدود باعث «فيلمسوزي» فيلمهاي سينمايي در اندازه خود هنر و تجربه شد.
این کارگردان با ادامه انتقاد از هنروتجربه گفت: با اکران برخي فيلمهاي ضعيف سينماي بدنه که ماهيتا هنر و تجربه تلقي نميشدند وجهه و اعتبار شايسته قبلي «هنر و تجربه» مخدوش شد! دوستان درحالحاضر نيز با ادامه سياست اولويت کميت فيلمها و همچنين جاهطلبيهايي مانند برگزاري هفته فيلمهاي کشورهاي مختلف در همان سالنهاي محدودشان بدون اينکه متقابلا قدمي در برگزاري هفتههاي فيلمهاي ايراني هنر و تجربه در خارج از کشور برداشته و امکان نمايش فيلمهاي هنر و تجربه داخل را در خارج از کشور فراهم کنند، بيتوجه به سرنوشت فيلمهاي در حال اکران (بهويژه فيلمهاي سينمايي) هستند و صرفا دغدغه حفظ وضع موجود و حفظ برتري نسبي اين گروه در ظرفيت اشغال صندلي نسبت به سينماي بدنه (۱۴ درصد در برابر هفت درصد) را دارند.
کارگردان «ترومای سرخ» با اشاره به بوروکراسی دامنگیر هنروتجربه افزود: به دليل بافت بوروکراتيک، دولتي و روحيه کارمندي، فقدان توجه و بررسي ويژه به هر فيلم، نبود نگاه کارشناسانه در نحوه ارائه، معرفي و تبليغ و اکران تکتک فيلمها و لحاظ نکردن افتراقات و ويژگيهاي هرکدام از آنها، با توجيه اکران طولي بهجاي عرضي، به صورت فلهاي فيلمها را در سالنهايي با ظرفيت خيلي کم (گاه ۱۰نفره) نمايش ميدهند. ضمن اينکه در اين ميان از وظايف اصلي يک پخشکننده حرفهاي فيلم شانه خالي کرده و اقداماتي از قبيل توليد و آمادهسازي مواد تبليغي پوستر، تيزر، آنونس، اخذ مجوز بيلبورد از شهرداري، پيگيري امور بوروکراتيک پخش تيزر از صداوسيما و… را به دوش فيلمسازاني که از چنين تجربياتي بيبهرهاند مياندازند. مجموعه اين مسائل باعث شده که فيلمسازان مستقل مثل سابق رغبت چنداني به اکران فيلمهايشان در اين گروه نشان ندهند!