رونق نوروزی سينماها را به پاي ماهواره بنويسيم یا نه؟
سینماژورنال/محمدصادق عابدینی: در روز‌هايي كه سازمان سينمايي ترجيح مي‌دهد در قبال پخش تيزرهاي فيلم‌هاي سينمايي ايراني از شبكه‌هاي ماهواره‌اي سكوت كند، اين سؤال پيش آمده است كه سهم ماهواره از بالا رفتن فروش فيلم‌ها چقدر است و اين نوشداروي غيرمجاز تا چه اندازه به حجيم شدن بدن نحيف سينماي ايراني كمك كرده؟! «جوان» اين سؤال را از چند تهيه‌كننده و پخش‌كننده فيلم كه در نوروز امسال فيلم‌هايشان روي پرده سينما رفته پرسیده و نظرشان را در اين خصوص جويا شده است.
به گزارش سینماژورنال و به نقل از “جوان” در نوروز 95 به غيراز يك فيلم، ساير آثار روي پرده سينماها تيزرهاي خود را در چند ورژن به شبكه‌هاي ماهواره‌اي و به طور مشخص «GEM» سپردند؛ فيلم‌هايي كه از صدر تا ذيل ليست فروش نوروز 95 را تشكيل مي‌دهند. اين در حالي است كه تنها سه فيلم در اين ايام اجازه حضور در پيام‌هاي بازرگاني تلويزيوني را پيدا كرده بودند.
تبليغ در ماهواره، چرا؟!
ما با طرح اين سؤال كه چرا تيزرهاي فيلم‌هاي ايراني از شبكه‌هاي ماهواره‌اي پخش مي‌شوند به سراغ تهيه‌كننده‌ها و پخش‌كننده‌ها رفتيم. اگرچه برخي از آنها حاضر نشدند پاسخ روشني به اين سؤال بدهند، اما ديگران نظرات جالب توجهي داشتند. سعيد سعدي تهيه كننده «خشم و هياهو» با ابراز بي اطلاعي از اينكه چطور تيزرهاي فيلمش از «GEM» پخش مي‌شود! مي‌گويد: چه محتواي ماهواره را تأييد كنيم چه نكنيم، شبكه‌هاي ماهواره‌اي بينندگان خود را دارند به خصوص سريال‌هاي اين شبكه‌ها در بين خانواده‌ها و خانم‌هاي خانه‌دار مخاطب دارد. قطعاً وقتي بيننده ماهواره وجود داشته باشد، تبليغ در ماهواره ميزان مخاطبان فيلم‌ها را بالا مي‌برد.
اين تهيه‌كننده يكي از دلايلي را كه باعث مي‌شود كمتر در بين سريال‌هاي پربيننده داخلي شاهد پخش تيزرهاي فيلم‌هاي سينمايي باشيم، تعرفه بالاي تلويزيون براي پخش آگهي و پخش بسيار محدود آگهي‌هاي رايگان عنوان مي‌كند.
تهيه‌كننده ديگري كه نخواست نامش را منتشر كنيم نيز تعرفه بالاي تلويزيوني را يكي از دلايل استقبال از پخش تيزرها در ماهواره عنوان مي‌كند. به گفته اين تهيه‌كننده مبلغ يك ماه آگهي در «GEM» چند ميليون تومان است كه قابل مقايسه با تعرفه‌هاي سيما نيست. بحث مخاطب و تعرفه‌هاي ارزان‌قيمت دو عاملي است كه باعث مي‌شود حتي غيرقانوني بودن اين كار چندان رعايت نشود و حتي سازمان سينمايي نيز موضع تندي عليه آن اتخاذ نكند.
سينما عليه ماهواره!
حجت‌الله ايوبي، رئيس سازمان سينمايي با حضور در جلسه شوراي صنفي نمايش درباره اكران نوروز 95 مي‌گويد: مردم شبكه‌هاي ماهواره‌اي را رها كرده بودند تا فيلم‌هاي مجوزدار سينماي ايران را ببينند، البته من مطمئن هستم حتي اگر صدا و سيما بهترين سريال‌ها را هم مي‌ساخت، باز هم مردم به سينما مي‌رفتند. ادعايي كه چند تن از اهالي سينما نيز به آن باور دارند و بخشي از موفقيت سينما در ايام نوروز را به دليل بي رونق بودن سريال‌هاي نوروزي مي‌دانند.
ابوالحسن داوودي، رئيس شوراي صنفي نمايش نيز يكي از دلايل موفقيت سينما در نوروز را برنامه‌ريزي مناسب اكران مي‌داند و مي‌افزايد: البته فروش اكران نوروز دلايل ديگري هم داشت، مانند اينكه صدا و سيما هيچ برنامه خوبي نساخت و از طرف ديگر اطلاع‌رساني‌ها به خوبي انجام شد. ما هميشه در بحث اطلاع‌رساني با ضعف رو به رو بوديم، اما اطلاع‌رساني‌هاي امسال، با وجود اينكه بخش اعظمي از آن از طريق ماهواره‌ها انجام شد، نشان داد كه سينما فرزند ناخوانده نظام جمهوري اسلامي ايران نيست.
حبيب اسماعيلي تهيه‌كننده و مدير پخش فيلم‌ها كه پخش فيلم «من سالوادور نيستم» و «كفش‌هايم كو» را برعهده دارد، در گفت و گو با «جوان»، مي‌گويد: مردم تا پاسي از شب به سينما مي‌رفتند يعني زماني را كه ممكن بود براي مسائلي مانند پاي ماهواره نشستن يا برخي از دورهمي‌ها بگذارند، در فضاي اخلاقي سينما حضور داشته‌اند و حتي مي‌توان گفت كه رونق سينما باعث بي رونق شدن ماهواره هم مي‌شود.
اين تهيه‌كننده با انتقاد از كساني كه موفقيت فيلم‌ها را صرفاً به پاي حضور تيزرهايشان در ماهواره عنوان مي‌كنند، مي‌گويد: سال گذشته نيز چندين فيلم مانند «حكايت عاشقي» و «بوفالو» به‌رغم پخش آگهي‌هايشان از ماهواره فروش بسيار پاييني داشتند، در اكران نوروز هم فيلم‌هايي هستند كه با وجود پخش تبليغ در شبكه‌هاي ماهواره‌اي، هنوز فروششان به 500 ميليون تومان نيز نرسيده است.
اسماعيلي تأكيد مي‌كند: نبايد موفقيت سينما را به پاي ماهواره بگذاريم؛ چراكه برخي از فيلم‌ها ذاتاً شرايط پرفروش شدن را دارند، همان طور كه طبقه حساس بدون تبليغات ماهواره‌اي و حتي تبليغ در تلويزيون توانست دو سال پيش و با قيمت بليت پايين‌تر به مجموع فروش بيش از 5 ميليارد تومان برسد.
وي مي‌گويد: اگر امسال سريال‌هاي نوروزي قوي بودند، ميزان استقبال از سينما پايين مي‌آمد همان طور كه در ماه رمضان وقتي سريال‌هاي مناسبتي پخش مي‌شود مردم ديگر سينما نمي‌روند.
اگر بخش خصوصي را ياري كنيم، سراغ ماهواره نمي‌رود!
اسماعيلي مي‌گويد: بيشتر تبليغ‌هاي ماهواره‌اي به دليل پخش فيلم‌ها در خارج از كشور است و خود پخش كننده‌هاي خارجي نيز هزينه آن را مي‌دهد. به گفته وي پخش «من سالوادور نيستم» در 11 شهر خارجي باعث شده كه پخش كننده آن بخواهد تبليغ ماهواره‌اي براي اين فيلم بگذارد!
از سوي ديگر اكثر افرادي كه با «جوان» صحبت كردند، نقص اطلاع‌رساني در داخل كشور را يكي از عوامل ترغيب به تشويق در ماهواره مي‌دانند. اما نكته جالب توجه در اين بين هزينه‌هاي متفاوت تبليغ در ايران و خارج از ايران است. يك بيلبورد شهري با قيمت 50 ميليون تومان براي 15 روز اجاره داده مي‌شود. اين در حالي است كه با 10 ميليون تومان مي‌توان يك ماه آگهي از ماهواره داشت!
مدير شركت پخش «فيلمسازان» درباره تفاوت قيمت‌هاي ميان ماهواره و تبليغات درون كشور مي‌گويد: اگر نهاد‌هاي دولتي به جاي نگاه رقيب، سعي كنند به كمك بخش خصوصي بيايند و شرايط اطلاع‌رساني مناسب در داخل كشور را فراهم كنند، ديگر نيازي به تبليغ در ماهواره نمي‌ماند.
با وجود آنكه هيچ كدام از تهيه كننده‌ها و پخش‌كننده‌ها حاضر نشدند غيرقانوني بودن اقدام‌شان را در پخش ماهواره‌اي تيزرهاي فيلم‌ها قبول كنند، اما آنها نيز بر اين باور هستند كه مي‌شود توليد فيلم‌هاي مخاطب‌پسند و تبليغ مناسب آنها، فضاي جامعه را به سمت استقبال از سينماي ايران ببرند و با كمك به اقتصاد سينما و بخش خصوصي فعال در اين زمينه، نياز تبليغ فيلم‌هاي ايراني از ماهواره را رفع كنند.